8 Nisan 2012 Pazar

MADDENİN ÖZELLİKLERİ

Maddenin Özellikleri

MADDEYİ TANIYALIM
1) Madde Nedir?
     Çevremizde bulunan bütün canlı ve cansız varlıklara madde denir. İçinde yaşadığımız evimiz, seyahat ettiğimiz otomobil, minibüs, okuduğumuz kitap, yazı yazdığımız defter, yediğimiz yiyecekler, içtiğimiz su, hava, toprak,taş birer maddedir.                               
         
2) Madde İle Cisim Arasındaki Fark Nedir?
   Günlük hayatımızda kullandığımız eşya ya da aletler maddelerin işlenmiş halidir. Su içtiğimiz cam bardağın, sınıfımızdaki sıranın neden yapıldığını düşünelim. Cam bardak camdan, sıra ağaçtan yapılır. Bu durumda şöyle diyebiliriz: Ağaç, madde; ağaçtan yapılmış sıra cisimdir. Kısaca; maddenin işlenmiş ve şekil almış haline cisim denir.
 
Sıra, masa, kitap, kalem birer cisimdir. Bu varlıkları düşündüğümüzde aklımıza şekilleri gelir. Cisimler eşya ya da alet olarak adlandırılır. Bardak, tabak, çanta, buzdolabı, bakır tencere, halı eşyadır. Pense, tornavida, testere, bıçak ise alettir.
  
3) Maddenin Beş Duyu Organımız İle Fark Edilen Özellikleri Nelerdir?
     Her maddenin kendine özgü özelliği vardır. Maddelerin bazı özelliklerini duyu organlarımızla algılarız.
     Fırından yeni çıkmış bir ekmeğin kokusunu koklama duyumuz olan burnumuzla algılarız. Dokunduğumuzda onun sert veya yumuşak, sıcak veya soğuk olduğunu algılarız. Ekmekten bir parça koparıp ağzımıza atarak tadını hissederiz. Gözümüzle ekmeğin rengini görürüz.

4) Maddeleri Niteleyen Özellikler Nelerdir?
     Maddeleri saydam-opak, sert-yumuşak, parlak-mat, esnek-berk, suyu çeken-suyu çekmeyen, suda batan-suda yüzen, pürüzlü-pürüzsüz, renk ve koku gibi özelliklerine göre niteleriz.
a) Saydam ve Opak Maddeler:
     Su, cam, hava gibi ışığı geçiren maddelere saydam; metal, tahta,odun, taş gibi ışığı geçirmeyen maddelere de opak maddeler denir. Saydam maddeler çeşitli renklerde olabilir.
   
b) Parlak ve Mat Maddeler:
     Altın yüzük, çelik tencere, gümüşten yapılmış maddeler,teneke kutular parlaktır. Araba lastiği, kömür, odun, toprak mattır.

c) Esnek ve Berk Maddeler:
     Uzayıp kısalabilen,bükülebilen ve tekrar eski haline dönebilen maddeler esnektir. Yaylar, mutfak süngeri, ambalaj lastiği esnektir.Esnemeyen maddeler ise berktir.  Kalem, masa, porselen tabak berktir. Esnek maddeler bükülebilir. Berk maddeler ise bükülemez.
  
d) Sert ve Yumuşak Maddeler:
     Bazı maddeler sert, bazıları yumuşaktır. Tahtaya çakılan çivi sert, tahta çiviye göre yumuşaktır. Tahtayı kesen testere demiri kesemez. O halde demir tahtadan serttir.
   Taş parçasına parmağımızı bastırırsak şekli değişmez, oysa bir sünger parçasına parmağımızı bastırırsak şekli değişir. Taş sert, sünger yumuşaktır.
    
e) Sağlam ve Kırılgan Maddeler:
     Cam sert yapılı bir maddedir. Ancak camdan yapılmış bardağa çekiç ile vurulursa bardak kırılır. Demir levha çekiçle dövülerek şekillendirilebilir. Demir, camdan daha sert olmadığı halde camdan sağlamdır.
  
f) Suyu Çeken ve Suyu Çekmeyen Maddeler:
     Yağmur yağdığında bahçede fazla su birikmez. Çünkü toprak suyu çeker. Beton veya asfalt yollarda ise su birikir. Bunun nedeni beton ve asfaltın suyu çekmemesidir.
Yere su döküldüğünde yeri temizlemek için pamuklu kumaş kullanırız. Çünkü pamuklu kumaşın su çekme özelliği vardır. Yapısında naylon bulunan kumaşlar suyu çekmez. Bu nedenle şemsiye, yağmurluk gibi eşyalar naylon kumaştan yapılır.
      
g) Suda Batan ve Suda Batmayan (Yüzen) Maddeler:
     Bazı maddeler suda batar, bazıları ise batmaz ve su yüzeyinde yüzer. Maddelerin suda batması veya yüzmesi büyüklüklerine bağlı değildir.
Taş, madeni para suda battığı halde; yaprak, plastik top, tahta gibi maddeler suda batmaz.
     
h) Pürüzlü ve Pürüzsüz Maddeler:
     Bazı maddelerin yüzeyi pürüzlü, bazılarının yüzeyi pürüzsüzdür. Cam şişenin yüzeyi pürüzsüzdür. Ayakkabımızın altı ise pürüzlüdür. Ayakkabımızın altı da cam şişenin yüzeyi gibi pürüzsüz olsaydı yürürken kayıp düşerdik. Yüzeyi pürüzlü bir ağaç parçası rende, zımpara ve cila kullanılarak pürüzsüz, kaygan bir yüzeye sahip hale getirilebilir.

ı) Renk ve Koku:
     Birçok maddenin kendine has bir rengi ve kokusu vardır. Altın sarı, tuz ve şeker beyazdır. Kolonya, sarımsak ve soğanın kokusu vardır. Tuz ve şekerin kokusu yoktur. Bazı maddelerin rengi zamanla değişebilir. Üzüm taze iken sarı, kuruyunca kahverengi olur.
  
5) Mıknatıs Her Maddeyi Çeker Mi?
Bir masanın üzerinde toplu iğne, çay kaşığı, silgi ve kurşun kalem olduğunu düşünelim. Bu eşyalara mıknatıs yaklaştırıldığında çay kaşığı ve toplu iğne mıknatıs tarafından çekildiği halde, silgi ve kurşun kalem mıknatıs tarafından çekilmez.

6) Maddeleri Nitelemek Her Zaman Kolay Mıdır?
     Maddeleri nitelemek her zaman kolay değildir. Çünkü duyu organlarımız ile niteleyemeyeceğimiz maddeler vardır. Örneğin; bir balon içerisine doldurulan gazın özelliklerini beş duyu organımızla tespit edemeyiz.

7) Maddelerin Özellikleri İle Gündelik Hayatta Kullanım Alanları Arasında İlişki Var Mıdır?
     Her madde aynı özelliklere sahip değildir. Bu nedenle günlük yaşamda kullanılan eşya, alet ve makinelerin yapımında kullanılacak maddenin özelliği ön planda tutulur.
     Dayanıklı tüketim malları (buzdolabı, çamaşır makinesi) sert ve uzun süre deforme olmayan demirden yapılır.
     Havlu, fanila gibi eşyalar pamuklu kumaştan yapılır. Çünkü bu kumaşlar su çekme özelliğine sahiptir.
     Evimizin, okulumuzun pencerelerine cam takılır. Çünkü cam, ışığı geçirir.
     Bebeklerin biberonları plastikten yapılır. Çünkü plastik kolayca kırılmaz.
 
Madde, Cisim, Malzeme, Eşya Arasındaki İlişki
     Maddenin şekil almış haline cisim denildiğini öğrenmiştik. Örneğin tencere çelikten yapılmış bir cisimdir. Yemek pişirmek için kullanılır. Bu nedenle bir mutfak eşyasıdır. Tencerede pişirilecek pilav için gerekli malzemeler ise su, pirinç, tuz ve yağdır.
     Koltuk bir ev eşyasıdır. Ağaç, kumaş ve süngerden yapılır. Ağaç, kumaş ve sünger koltuk yapımında kullanılan malzemelerdir. Koltuk belli bir şekli olduğundan cisimdir.
     Çekiç, demirden yapılmıştır. Belli bir şekli olduğundan cisim, çivi çakmak amacıyla kullanıldığından alettir.
     Kullandığımız alet ve eşyalar son şeklini alıncaya kadar bazı işlemlerden geçer.
     Buğday tarladan toplanır. Değirmende un haline gelir. Un fırında hamur haline getirilerek belli bir şekil verilir. Daha sonra pişirilir, pişmiş olan hamur ekmek adını alır.
     Pamuk tarladan toplanır. Fabrikada çeşitli işlemlerden iplik haline getirilir. İplik dokuma tezgâhında dokunur ve kumaş adını alır. Kumaş belli şekillerde kesilir, dikilir ve elbise adını alır.










ÜNİTE İLK SAYFASINA DÖN




Hiç yorum yok:

Yorum Gönder