8 Nisan 2012 Pazar

MADDENİN DEĞİŞİMİ

Maddenin Değişimi

İnsanlar İşleyerek Maddeyi Değiştirebilirler Mi?
Portakal, dalından koparılarak yenilebilen doğal bir meyvedir. Ancak portakal  farklı şekillerde de tüketilir. Portakallar toplanarak fabrikada sıkılır ve suyu şişelere doldurularak tüketime sunulur. Bir şişe portakal suyu portakalın işlenmiş halidir. Portakal reçeli ve marmelâdı da portakalın  işlenmiş halidir.Portakal kurutulurken de bazı işlemlerden geçirilir.
           
Portakal nektarı adı altında satılan ise yapay meyve suyudur. Çünkü şeker, su ve portakal aroması (hoş kokusu) ile gıda boyaları kullanılarak elde edilir.
     Yemek yemek için kullandığımız çatal, bıçak, kaşık; yemek pişirmek için kullandığımız çelik tencere doğada hazır halde bulunmaz. Bunlar çeşitli madenlerin işlenmiş halidir. Çiçek, ağaç, taş, toprak, su, demir gibi maddeler doğada hazır halde bulunur.
           
Doğada hazır halde bulunan maddelere doğal madde, doğal maddelerin işlenmesiyle elde edilen maddelere işlenmiş madde denir.
Ağaç kesildiğinde doğal, marangozda kapı veya pencereye dönüştürüldüğünde işlenmiş maddedir. Tahta, ağaçtan elde edilir. Tahta yerine kullanılan sunta ise tutkal ve odun talaşından elde edilen işlenmiş maddedir. İnekten sağılan süt doğal maddedir. Pastörize süt, peynir ve yoğurt ise sütün işlenmiş halidir.
                
          
İplik, yünden, pamuktan elde edilen bir üründür. İplik, kumaş üretiminde kullanılan bir malzemedir. Bu nedenle iplik ara üründür.
Deri doğal madde, ayakkabı işlenmiş maddedir. Kaşık, soba, otomobil, mobilya, kalem, silgi, lastik doğal maddelerin işlenmesi sonucu elde edilen eşyalardır.
              
Yapay Madde Nedir?
     Evimiz, okulumuz gündüzleri güneş ışığı ile aydınlanır. Güneş doğal ışık kaynağıdır. Geceleri evlerimizi aydınlatmak için kullandığımız lamba ve mum ise yapay ışık kaynaklarıdır.
          
Doğa Olaylarının Madde Üzerine Etkileri Nelerdir?
Doğa olaylarının etkisinde kalan birçok madde değişik yapılar oluşturur. Örneğin peri bacaları sel sularının uzun yıllar kayaçları aşındırması sonucu oluşmuştur. Tarihi eserlerdeki yıpranma ve aşınmaların nedeni de yağmur, rüzgâr, sel gibi doğa olaylarıdır.
         
Aşırı sıcaklık farklılıklarının olduğu yerlerde, gündüz ısınıp genleşen kayalar geceleri soğuyunca büzülür ve çatlar. Şiddetli rüzgâr taşıdığı kum ve toprak parçalarını kayalara çarparak aşındırır. Akarsular kayaların parçalanmalarına sebep olur. Sel ve erozyon yeryüzünde yüzey şekillerinin değişme nedenlerindendir. Dalgalar da kıyıları aşındırır.
Doğal Kaynaklar Kullanılırken Nelere Dikkat Edilmelidir?
İhtiyaçlarımızı karşılamak için doğal kaynakları kullanırız. Hava, su, toprak, madenler, ormanlar doğal kaynaklardır. Günümüzde Dünya nüfusu hızla artmakta, bu artışa paralel olarak da doğal kaynaklar hızla tüketilmektedir. İnsanoğlu doğal kaynakları hızla tüketmenin yanı sıra bilinçsiz davranışlarıyla mevcut kaynaklara da zarar vermektedir. Hava, toprak, su kirlenmekte; orman yangınları nedeniyle her yıl binlerce ağaç yanmaktadır.
                
Plastik, pil, deterjan, tarım ilaçları, metal kutular, petrol atıkları doğada kalıcı kirliliğe neden olur. Fabrikaların ve evlerin bacalarından çıkan dumanlar, plansız kentleşme, nükleer santrallerden sızan radyoaktif maddeler, taşıtların egzoz gazları hava kirliliğinin nedenlerindendir. Kirlenen hava, canlı yaşamını olumsuz yönde etkiler.
             
Fabrika atıklarının, lağım sularının, organik maddelerin, tarım ilaçlarının deniz ve akarsu-lara karışması su kirliliğinin nedenlerindendir. Su kirliliğini önlemek için fabrikalarda arıtma tesisleri kurulmalı, evlerimizin lağım suları arıtılmadan akarsulara verilmemeli, hava kirliliği önlenmelidir.
      
Günümüzde kullanılan enerji miktarı önemli ölçüde artmıştır. Enerji elde edilirken petrol, maden kömürü, doğal gaz gibi kaynakların kullanımından kaçınılmalıdır. Çünkü bu maddeler gün geçtikçe azalmaktadır.
               
Su, petrol gibi enerji kaynaklarını, besinleri, giysileri kullanırken tutumlu olmalıyız. Bilinçli tüketici, ülkesinin doğal kaynaklarına zarar vermeyen tüketicidir. Bilinçsizce tüketilen her madde bitki örtüsünü yok eder, doğadaki madde döngüsünde aksamalara neden olur.

width="640" height="480" ÜNİTE İLK SAYFASINA DÖN

Hiç yorum yok:

Yorum Gönder