8 Nisan 2012 Pazar

SAF MADDE VE KARIŞIMLAR

Saf Madde ve Karışımlar

Saf Madde ve Karışım Nedir?
     Su ve şeker saf maddedir. Limonata, tuzlu su, şekerli su ve ayran ise karışımdır. Limonata karışımdır; çünkü içinde şeker, su ve limon suyu vardır. Su saf maddedir. Çünkü içinde kendisinden başka bir madde yoktur. Limonata örneğinde olduğu gibi iki ya da daha fazla maddenin özelliklerini kaybetmeden bir arada bulunmaları ile oluşan maddeye karışım denir.
         
Karışımlar kendilerini oluşturan maddenin özelliğini taşır. Karışımı oluşturan maddelerin miktarı her oranda olur. Örneğin ayran, yoğurt ve sudan meydana gelen bir karışımdır. Bir ölçü yoğurdun içine istersek iki, istersek üç ölçü su koyabiliriz.
Çözünme Nedir?
İçinde su bulunan iki kaptan birine şeker, diğerine kum koyup karıştırınız. İyice karıştır-dıktan sonra şeker koyduğunuz kabı kontrol ediniz. Suyun içinde şeker görünüyor mu? Şekere ne oldu? Şekerin su içinde görünmeyecek şekilde dağılmasına çözünme, oluşturduğu karışıma da çözelti denir. Şimdi şekerli sudan bir kaşık alınız. Kaşığın oda sıcaklığında kurumasını bekleyiniz. Kuruyunca kaşığı yalayınız. Şeker tadı aldınız mı? Şeker kaybolmamış değil mi?
                   
Erime ve Çözünme Arasındaki Fark Nedir?
Şekerin su içinde çözülmesi ile mumun erimesi aynı olay değildir. Erime; katı haldeki bir maddenin ısı alarak sıvı hale geçmesidir. Çözünme ise bir maddenin çözücü bir madde içinde görünmeyecek hale gelmesidir. Birkaç gülü bir su bardağına koyup karıştırınız. Sudan bir miktar içiniz. Gülün tadı aldınız mı? Sizce gül tadı almanızın nedeni nedir? Güldeki bazı maddeler çözünerek suya geçmiş olabilir mi?
                
Deniz suyu neden tuzludur?
Su çok iyi bir çözücüdür. Topraktaki tuzlar yağmur sularıyla çözünür. Yağmur suları akarsularla denizlere taşınır. Denizlerde buharlaşma hızlı olduğundan deniz suyundaki tuz oranı artar. Bu nedenle deniz suyu tuzludur.
          
Karışımlar Kendilerini Meydana Getiren Maddelere Nasıl Ayrılır?
     Maddeler birbiri ile her oranda karıştıkları gibi basit fiziksel işlemlerle de ayrılabilir. Ayırma yöntemlerinden bazıları şunlardır:
Süzme ve Yüzdürme:
Katı bir madde ile sıvı bir madde birbirlerinden süzülerek ayrılır. Örneğin suda haşladığınız makarnayı süzmek için süzgeç kullanırsınız.
                              
 Birbirine karışmış farklı yoğunluktaki katı maddeler sıvı içinde yüzdürülerek ayrılır.
Annenizi pilav yaparken izlediniz mi? Anneniz pirincin içinde bulunan yabancı maddeleri su içerisinde yüzdürerek ayırır. Pirinç dibe çöker, yabancı maddeler su yüzeyinde kalır.
                   
Mıknatıs; demir, nikel ve kobaltı çeker. Bu maddeler yabancı maddelerle karıştırıldığında birbirinden mıknatıs yardımıyla ayrılır. Demir talaşını yerdeki tozların içinden mıknatıs yardımıyla ayırabiliriz.
                   
Buharlaştırma:
Tuzlu su bir karışımdır. Tuzun su içinde çözünmesiyle oluşmuştur. Tuz ve suyu birbirinden ayırmak için buharlaştırma yöntemi kullanılır.
                      

ÜNİTE İLK SAYFASINA DÖN